Granica w Jastarni (1526-1793)
Lokalizacja
Półwysep Helski należał w całości do Korony Królestwa Polskiego do 1526 roku, kiedy to osadę Hel wraz z połową mierzei król Zygmunt Stary przekazał miastu Gdańsk w zamian za dostęp do portu w Elblągu. Granicę wytyczono przy jednej z zatok w rejonie środka półwyspu i od tego czasu znajdująca się tu osada rybacka rozwijała się jako dwie osobne. Zachodnią stanowiła należąca do Starostwa Puckiego katolicka Jastarnia Pucka, a wschodnią Jastarnia Gdańska, nazywana także Bór, której mieszkańcy przyjęli wiarę protestancką. Jastarnia Pucka, wraz z zachodnią częścią półwyspu, została przyłączona do Prus w roku 1772, podczas pierwszego rozbioru Polski. Natomiast Bór, wraz z Gdańskiem i Helem, przyłączono do Prus dopiero w roku 1793, w wyniku drugiego rozbioru Polski. Przez 20 lat była to więc granica państwowa, którą wyznaczał rów i parkan. Cały półwysep powrócił do Polski po I wojnie światowej.
Granica w Jastarni funkcjonowała więc ponad 260 lat, a podział urbanistyczny na dwie osobne miejscowości przetrwał ponad 400 lat – do okresu międzywojennego. Wówczas na polach wsi Bór zbudowano stację kolejową, a następnie powstał port co spowodowało zasypanie przygranicznej zatoki. Później dynamicznie rosnące osady zlały się w jeden organizm miejski.
Obecnie rów wyznaczający dawną granicę Rzeczypospolitej już nie istnieje, a zasięg terenu należącego do miasta Gdańsk wskazuje krzyż znajdujący się przy ulicy ks. Bernarda Sychty, na posesji nr 112 oraz stare mapy.
- Pobierz artykuł w formie pliku Pdf
- Drukuj treść tego artykułu
- Powrót do poprzedniej strony
- Wypowiedz się na stronie Kontakt